samedi 14 mars 2009

Diogèna Laërque


Diogèna Laërque foguèt lo filh d’un banquièr de Sinòpe. A la seguida d’una acusacion de fabricacion de falsa moneda, son paire foguèt empresonat e Diogèna deguèt fugir a Atèna. Aval, venguèt lo disciple d’Antistèna, lo fondator de l’escòla cinica.
Un còp en atge de volar de sas pròpras alas, decidiguèt de venir un filosòf atipic. En efièch, visquèt d’un mantèl grossièr e d’una biaça (per i metre son manjar), anent pès nuses, dormissent dins un « pίthos » (amfòra giganta per cerealas), e subsistent pas gaire son que de las contribucions de sos escotaires o mecènes.
Ajent vist un jorn una mirga que corriá sens se mainar de trobar un lòtjament, sens crenhença de l’escuretat, e sens pas cap de desir de tot çò que rend la vida agradiva, la prenguèt per modèl e trobèt la potinga a son caitivièr.
Era fòrça provocator e cinic. Nomenava l’escòla d’Euclida « escòla de bila », l’ensenhament de Platon « pèrta de temps » e tornava dire de longa que caliá viure dins un esperit sant o se penjar…De mai, aviá tanben un grand sens de l’umor e mancava de replica dins las responsas a las questions que l’òm li veniá pausar. Un jorn, un òme lo faguèt dintrar dins un ostal ricament moblat, e li diguèt : « subretot espotίs pas pel sòl. ». Diogèna, que mespresava la riquesa e qu’aviá enveja d’espotir, li lancèt son escopit a la cara, en li cridant qu’èra lo sol endrech brut qu’aguèsse trobat e ont poguèsse lo far.
De mai, se pòt tanben mencionar una de sas malaventuras mai conegudas del grand public. Aital, alara qu’Alexandre lo Grand li demandèt çò que desirava, nòstre filosòf li respondiguèt sa replica famosa: « lèva-te de mon solelh ».
Aquestes recits son presents a travèrs de Letras evidentament suposadas.
Son òbra, quant a ela, se sona Politeia (la Republica). S'ataca a de nombrosas valors grècas, en admetent entre autres l’antropofagia, la libertat sexuala totala, l’indiferéncia a la sepultura, l’égalitat entre òmes et femnas, la negacion del sacrat, la remisa en causa de las convencions socialas, de la ciutat e de sas lèis, la supression de las armas e de la moneda. Fin finala, Diogèna considerava l'amor coma èssent absurd. Per nòstre « marca-mal », òm se deviá estacar a pas degun.
A la fin de sa vida, se baileja cap a Egina en batèu, quand aqueste foguèt pres per de piratas
Tocant la mòrt de Diogèna, demòra a l’ora d’ara fòrça versions diferentas de la causa de son trespàs: seriá mòrt de las seguidas d'una infeccion causada par la mordida d'un gos alqual assajava de raubar son òs, per se noirir. D'autras fonts, nos explica que seriá defuntar de consequéncias de l'ingestion d'un pofre cru, o a mai qu’auriá volontariàment arrestat d’alenar. Aquestas, contribuisson à renfortir la legenda segon laquala seriá mòrt coma a viscut, d'un biais pauc banal. En totes casses, rendèt l’arma a Corinta. Aviá demandat que se getèsse son còrs sus la via publica pr’aquò, sos amics, li faguèron de funeralhas magnificas. Se placèt sus son tombèl una colomna subremontada d'un gos en marbre de Paròs.

Aucun commentaire:

Enregistrer un commentaire