LENGA E MODERNITAT - occitan e modernitat -

Dempuèi ara qualquas decenias dins las cochas socialas modèstas e qualques sègles dins las cochas socialas aisadas, la lenga occitana a tendéncia a pas pus se transmetre entre las diferentas generacions. La majoritat de las populacions vivent dins un territòri occitanofòna s’interessa de mens en mens a aquesta. E emai que sovent estacadas a lor region, a lor vila, paradoxalament, veson pas l’interès de renogar amb lor patrimòni cultural. Çaquelà, al temps que sèm, fòrça personas se mobilisan, per fin que la lenga relativa a Occitània contunha a èsser transmesa, a viure, ajent de còps recors a de metòdes pro tradicionals, mas tanben de còps a de mejans de comunicacions e a de concèptes relevant de la modernitat.
Dins nòstra societat actuala, de quin biais la lenga occitana s'es apriopriada lo modernisme?

Pauc presentas dins las technologias novèlas, l'occitan, escapa pasmens pas al lector dvd, a internet e a l’informatic. En efièch, se retròba d’unes dvds, cd-roms, logicials, qu'utilizan la lenga e donan de cors d’occitan. Fin finala, un program per los GPS ajent recors a la Lenga d’Oc es disponible.
Aquestes mejans de comunicacions son sovent utilizats per d’institucions cargadas de promòure l'occitan alprèp de las populacions. D’organismas apartenant, siá al mitan associatiu (IEO, CFPO, CIRD’OC…), siá a la sfèra publica (universitat de mantuns paises, licèu, colègi e escòlas francesas, espanòlas e italianas...), siá a la sfèra privada : Macarèl, Adishiatz, Qu’es aquò….

Aquestes tres entrepresas an de concèptes que se pòt qualificar de modèrn, puèi qu'an pas coma sol objectiu de far de profièch. Partejan doncas un punt comun amb d’autras societats al concèpte tot tanben contemporanèu (las relativas al comèrci equitable o las que produison de mercandesas eissidas de l’agricultura biologica).
Caquelà, aquestas nocions relevant de la modernitat, s’exprimisson tanben dins un mejan de comunicacion fòrça ancians, tal coma la cançon. En efièch, d’unes grops d’uèi an sauput utilizar la lenga dins d’estiles musicals modèrns. Es lo cas de tres de còlas occitanas contemporenas ajent a l'ora d'ara lo mai de succès : Massilia Sound System que mèscla dins la majoritat de sas musicas occitan e ragga muffin, Mauresca Fracas Dub qu’en mai d’aver integrar aqueste estil dins fòrça de lors musicas, aliga tanben lenga dels trobadors e ip-òp e Fabulόs Trobador, qu'a sauput inventat un estil complètament a eles, melant rap e sonoritats del sud-est del Brasil.

Aital, la lenga occitana es mai o mens arribada a se fondre dins la modernitat de per, sa preséncia dins lo monde de las novèlas technologias, una filosofía economica inedicha pronada per d’unas societats e, una propagacion dins diferents estils musicals contemporanèus.

Victor Gelú

Victor Gelú es nascut a Marsilha, en broa de la plana d’Aix, lo 12 de septembre de 1806. Doat d’una viva sensibilitat e d’una inteligéncia rebèla a tota mèna de conformisma, l’enfant reçaup una educacion solida, dins sa familha d’en primièr, puèi dins las escòlas de son barri e a cò de los Fraires Grises d’Aix, qu’a ganhat una marrida remembrança. La mòrt de son paire, alara que lo jove Victor a pas que sètze ans, metrà fin a sos estudis. Mai tàrd, s’establirà coma fornièr a Marsiha, puèi efecturà un viatge a Parίs (que lo decebrà), aital coma un sejorn de qualque annadas a Lion, ont trabalharà a las escrituras a cò d’un avoat; mas en 1834, decidirà de tornar a Marsilha per s’i tornar installar definitivament. Aval, se farà conéisser per sas qualitats de cantaire dins los cafѐs marsilheses, tot en continuant a alternar los emplècs dins de farinarίas e semolarίas.
Gelú s'es fach conéisser per sas Cançons provençalas, que l’escritura s’escalonèt de 1838 a 1865. A tanben escrich un roman, Nové grané, que serà edictar pas qu’un an aprèp sa mòrt pel Felibritge (alqual a totjorn refusat d'aderir).
Dins sas òbras, aqueste cantoral de la plèba testimònia de la misèria engendrada per la modernitat triomfanta, dénoncia la centralisacion parisena (en efièch Parίs es ja lo luòc de concentracion del poder e de la riquesa), condamna las derivas del clertjat de l'epòca....
Possedίs una solida conéissença de la cultura francesa classica. Pr’aquò, parvenίs a nos contar l’istòria a partir de sa vila, e, per se far, a recors a son parlar maternal, aqueste rugόs dialècte mespresat per las gents de pluma escrivent dins la lenga de Molière, coma pels felibres qu’i veson pas qu’un patés avilit, mas amb loqual bastίs una òbra exepcionala.
Gelú morίs a Marsilha, lo 2 d’Abrial de 1885.

L'An que ven, de qué farai?

Dempuèi la debuta de ma primièra annada de Licéncia d’occitan, sosqui a çò que sarà mon futur trabalh. E èssent admiratiu de la pedagogia Frénet, pensavi d’en primièr venir institutor en Calandreta. Ҫaquelà, ajent tanben descobèrt per la seguida d’autres mestièrs mens convencionals e subretot mai interessant, ai alara decidit de fin finala cambiar de projècte quant al mestièr que m’agradariá d’exercir.
Lòrs de l’annada 2009-2010, quines son los objectius que me soi fixar, per fin de me donar totes los astres de capitar ma vida professionala futura?

Dempuèi qualque meses, ai lo desir d’entrepréner una formacion, per fin de venir formator al C.F.P.O., qu’aimi l’idèa de transmetre un saupre. En efièch, pensi qu'es fòrça valorizant e epompissant de portar de coneissenças a d'individuses.

De mai, ensenhar la lenga e la cultura occitana, me permetrà de contribuir a sa sauvergarda, aital coma a militar per la diversitat culturala.

Fin finala , aqueste aprentissatge me permetrà de trabalhar dins un organisma que dona de cors a de personas adultas e volontaras (çò qu'es per ieu mai agradiu que d'ensenhar a de subjèctes enfants o adolescents e obligat de venir en cors); dins una associassion ont es possible d'aver un contracte de trenta cinc oras.
Ҫaquelà, coma aqueste es tanpauc pas automatic ( en efièch, l'organisma se deu adaptar a la demanda dels clients), se lo president del C.F.P.O. me pòt pas embauchar, ensatjarai doncas d’obrar dins lo meteis temps, siá al C.I.R.D’OC, siá a l’I.E.O..
De mai, la formacion debutant pas qu’al mes de febrièr, podrai doncas, tre lo mes de julhet, començar per ensatjar de trobar un C.D.D. dins un d’aquestes organismas. En efièch, serà l’escasença per ieu d’exercir, pel primièr còp coma emplegat, un mestièr en rapòrt amb ma Licéncia d'occitan; un trabalh fòrça interessant, que me pòt e mai portar un primièr contacte que serà benlèu determinant dins la perspectiva d'una embaucha a venir dins aquestas doas associassions, mas tanben una experiénça que podrà benlèu m' èsser necita dins l’encastre de ma vida professionala futura.

Aital, a partir del mes de febrièr, compti entrepréner la formacion prepausada pel C.F.P.O., per fin de venir formator dins aquesta meteissa asssociassion. Pr’aquò, abans aquò, espèri trabalhar tre lo mes de julhet, siá al C.I.R.D’OC, siá a l’I.E.O., dins la tòca d'exercir un trabalh interessant, en rapòrt amb los estudis qu'ai ja entrepres, aital coma amb mon o mos futurs mestièrs.

La Mal Coifada

La Mal Coifada es un grop vocal compausat de siéis femnas (Miriam Boisserie, Elèna Pagès, Maria Coumes, Dalèle Muller, Elèna Albisetti e Camilha Simeray), nascut en 2003, sul conselh de Laurenç Cavalièr. Los cants son de cansons tracionalas de la valada d’Auda, mescladas a d’arrengaments e a un tractament contemporenèu qu'entrainan lo public « sul camin d’una polifonia tradicionala somiada ». Las armonias originalas, los ritmes vocals, de còps realizats acapelas, de còps picats de las mans o de còps acompanhats de percussions e mai sovent entraїnants, meton en valor aquestas cansons tiradas del classador que lo cantaire-acordeonista occitan Laurenç Cavalier s’es constituat aprèp d’annadas de colectatge.
Dempuèi sa creacion, La Mal Coifada trabalha de front sus diferents punts: recèrca d’un timbre de votz per caduna, del son colectiu del còr, d’elements contitutius d’un estile de cant (totjorn amb la collaboracion de Laurenç Cavalièr, qu'es tanben lor director artistic). En efièch, aprèp la guèrra, pauc de donadas suls cants populars lengadocians (exeptats de caps de particion o de tèxte) son estats retrobats, çò qu’a permés a las cantairitz, una granda libertat dins l’interpretacion d’aquestas cansons.

Dempuèi sas debutas, la còla a facha mai de doas cents scènas e de seguida a la sortida de son primièr album en junh 2008, encadèna los concèrts e festivals a braç virat e a e mai realizada una virada en Mongolia en agost de 2008. Fin finala, lo 27 d'octòbre de 2008, es passada sus França doas, dins l'emission Tenguda de serada, presentada per Miquèl Drucker e que se desbanava en dirècte de la vila de Montpelhièr.

Joset Bové

Joset Bové, de son vertadièr nom Josèp Bové, nasquèt a Talença, lo 11 de junh de 1953. A tres ans seguèt sos parents, convidats en tant que cercaire als Estats Units.
Sa carrièra de militant comencèt en 1968, dins de moviments ostils a la guèrra del Vietnam. La de sindicalista, quant a ela, debutèt en 1981, amb la creacion del Sindicat de Paisans Trabalhalhaires d’Avairon. En efièch, Joset Bové èra installat dins aquesta region dempuèi 1976. E coma tot bon paisan de l’epòca, estatjant sul platèu del Larzac, participèt a la lucha contra l’extension del camp militar del Larzac.
Aqueste combat foguèt çaquelà luènh d’èsser un de sols que menèt al cors de son existéncia. Aqueste « paisan-altermondialista » participèt tanben a la creacion del Sindicat dels Productors de Lach de Feda, afiliat a la Confederacion Roquefort, a l’operacion menada per Greenpeace contra la represa dels assages nuclears, al desmargatge de fòrça Mac Donald, a las importantas manifestacions de Seattle contra lo som de l’Organisacion Mondiala del Comèrci… Pr’aquò, aqueste partidari de la desobesissença civila es mai que mai conegut per aver creat la Confederacion paisana, aital coma per l’arcatge de camps d’assages d’organismas geneticament modificats (O.G.M.) o de plants de ris trangenicas. Per totas aquestas accions, aqueste manquèt pas d’èsser condamnat, a mantunas represas, a la preson ambe subre-sèit, mas tanben qualque còps a la preson fèrma.
Fin finala, en octòbre de 2005, per far avançar las revendicacions portadas pel « non d’esquèra » a la Constitucion europeenca, declarèt que segon el, d’alianças entre moviments seràn necites e excluiguèt pas, se la taca li es fisat, de se portar candidat a l’eleccion presidencialas de 2007. Malurosament per el, capitèt pas a acampar aquestes dins una sola e meteissa tièra; mas aprèp una peticion, per fin que se presentèsse pasmens e ont obtenguèt mai de trenta milas sinhaturas, decidiguèt de se portar candidat a l’eleccion mai populara de França. Reculhiguèt çaquelà pas qu’un escòr de 1,37%. Pr'aquò, en 2009, aquò l’empachèt pas de se tornar presentar, mas aqueste còp per lo compte d’Euròpa Ecologia (aligança entre los Vèrds e fòrça partits, associassions e sindicats ecologics) e dins la tòca de venir deputat europeenc de la granda region Sud-Oest.

Lo Còr de la plana

Lo Còr de la plana es una còla occitana compausada de siéis cantaires e musicians (Manú Théron, Danίs Sampieri, Benjamin Novarino-Giana, Sebastian Spessa, Manú Barthélémy e Rodin Kauffman) originari del barri de la Plana, a Marsilha. Dins loras cansons, loras votz son sovent acompanhadas de percussions, que son lo bendir (tamborin algerenc) e lo tamburello (tamborin italian), aital coma de bataments de pès e de mans. Loras influéncias musicalas son divèrsas e variadas, anant de Bartok a Massila Sound System. Dempuèi sa creacion, lo grop de polifonia a sortit dos albums: Lo Còr de la plana e Tant deman. Fondamentat en 2001, aqueste s’es donat a la modernisacion sistematica del patrimòni popular occitan, cantant los repertòris provençals totes, del mai religiόs al mai desbridat e del mai repetitiu al mai ocasional. Uèi, son convidats dins diferents luòcs (sala de concèrt, tèatre, bar, glèisas, usinas…), mas tanben dins mantuns paises (Reiaume-Unit, Estats-Units, Australia…). Sens èsser una de còlas occitanas comptant mai de "fans", es doncas pr’aquò la que s’expòrta mai, la que tròba mai sa plaça dins los diferents festenals nacionals e internacionals.

Remi Gaillard o "Lo Montpelhieren capboard"

Remί Gaillard es un umorista francés nascut lo 7 de febrièr de 1975. Es originari de Perpinhan e especialisat dins las imposturas videòs umoristicas burlescas. Realiza çò que l’òm sona de situacions burlescas. Dins aquestas, ont jòga lo personatge principal, son sovent sens paròlas, mas acompanhadas de musicas conegudas. Son tanben acompanhada de son eslogan: "es en fasent que que siá que ven qual que siá". La majoritat de videòs d’aqueste amusaire son estadas filmadas dins la vila de Montpelhièr.

Es en 1999, qu'amb un de sos amics d'enfança, realiza son primièr gag . Aqueste, totjorn present sus son siti web, consista a prene sa docha en public, dins una maquina de lavatge automatic de veituras. Ganha una certana notorietat aprèp la mesa en scèna de nombrosas imposturas, que mai famosa demòra la ont, lòrs de la finala de la Copa de França de football 2002, vestit en butabalaire de la còla de Lorient, a levat la copa amb los jogaires e es estat felicitat en persona per lo president de la Republica de l’epòca, Jaume Chirac.

Aqueste montpelhieren de còr a emai estat, de manèira ponctuala, sollicitar per qualquas multinacionalas (per fin de lor far de la publicitat sus internet), mas tanben per d’unas cadenas de televisions (MCM, Eurosport…). Pr’aquò, sos rapòrts amb lo monde del uòchenc art son pas totjorn estats de mai aisits. En efièch, es estat mantuns còps plagiats, per entre autres Cristòl Dechavanne o encara Micaèl Young.

A l’ora d’ara, lo nombre total de clicas sus sas diferentas videòs s’auça a environ 200 milions. Fin finala, d’unas de sas òbras son de longa dins lo tòp dètz de videòs de dos sitis wèbs d’albergament de videòs mai famoses, que son Youtube e Daylimotion.